Wyszukiwanie w encyklopedii:

2011-03-27
2022-08-29

Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów

impreza towarzysząca Festiwalowi Teatru Narodów w Warszawie, która z inicjatywy Jerzego Grotowskiego i pod jego kierownictwem odbyła się we Wrocławiu w dniach 14 czerwca – 7 lipca 1975 roku. Było to połączenie festiwalu teatru eksperymentalnego i awangardowego, spotkań z jego twórcami oraz szeregu działań o charakterze otwartych staży parateatralnych. Wydarzenie stanowiło kulminację parateatru, będąc zakrojoną na największą skalę próbą poszerzenia jego doświadczeń.

Gośćmi Uniwersytetu byli najwybitniejsi ówcześnie eksperymentatorzy teatralni kilku pokoleń. Szczególnie uhonorowany (m.in. uroczysty przejazd ulicami miasta otwartym samochodem) został Jean-Louis Barrault, który w czasie spotkania prowadzonego przez Grotowskiego w Teatrze Polskim spontanicznie zaprezentował pantomimiczną etiudę oswajania dzikiego rumaka. Odbyły się także spotkania publiczne z Peterem Brookiem, Lucą Ronconim, Josephem Chaikinem, Eugeniem Barbą (który pomagał Grotowskiemu w zorganizowaniu całego wydarzenia) oraz z André Gregorym. Brook, Barba i Gregory przeprowadzili też warsztaty dla wybranych uczestników Uniwersytetu.

Najwięcej miejsca w programie zajmowały jednak staże i działania robocze prowadzone przez członków Teatru Laboratorium, zarówno dla większych grup chętnych (tzw. „Laboratorium Ogólne” i Ule), jak i dla wąskiego i bardziej specjalistycznego grona uczestników. Należały do nich Acting Therapy Zygmunta Molika, Medytacje na głos Ludwika Flaszena, Zdarzenia Zbigniewa Cynkutisa i Reny Mireckiej, Spotkania warsztatowe Stanisława Scierskiego, Twoja pieśń Teo Spychalskiego, Działania nocne Włodzimierza Staniewskiego oraz Special Project pod kierunkiem Ryszarda Cieślaka. Ponadto w programie znalazły się konsultacje medyczne, w tym wybitnego psychiatry Kazimierza Dąbrowskiego oraz lekarza medycyny i dietetyka Jana Kwaśniewskiego; Odin Teatret Permanent Programme, obejmujący warsztaty, etiudy, próby otwarte oraz projekcje i wykłady; prace warsztatowe szwedzkiej grupy Daidalos oraz projekcje filmów dokumentujących działalność Teatru Laboratorium i twórców zagranicznych. Relatywnie mało miejsca zajmowały w programie Uniwersytetu przedstawienia teatralne: obok kilku pokazów Apocalypsis cum figuris można było obejrzeć jedynie trzy spektakle zaproszone na Festiwal Teatru Narodów, wśród nich Pasje dramatyczne II Tadashiego Suzukiego.

Niezwykłość Uniwersytetu bodaj najlepiej uchwycił Gregory, mówiąc o nim jako teatralnym Woodstock. Doświadczenia wyniesione ze spotkań wrocławskich Teatr Laboratorium wykorzystał kilka miesięcy później, organizując w czasie Biennale di Venezia „Uniwersytet Poszukiwań II” (22 IX – 25 XI 1975), na który składały się spotkania z włoskimi grupami teatralnymi oraz staże prowadzone przez poszczególnych członków zespołu.

Bibliografia: 

Zestawiła Monika Blige

(ZOF): Jean Louis Barrault o teatrze i życiu, „Słowo Polskie” 1975 nr 145, z 30 czerwca.

Adamski Jerzy: Sensy, znaczenia, skojarzenia, „Kultura” 1975 nr 28, z 13 lipca.

Bardzo stary młody człowiek, z Jeanem-Louis Barraultem rozmawiała Krystyna Mikulanka, „Polityka” 1975 nr 30, z 26 lipca.

Barrault Jean-Louis: Wspomnienia dla jutra, przełożyła Ewa Krasnowolska, „Kultura” 1975 nr 42, z 19 października.

Buski [Burzyński] Tadeusz: Instytut Grotowskiego na weneckim Biennale, „Gazeta Robotnicza” 1975 nr 231, z 20 października.

Bzowska Agnieszka: „Nieci inna relacja z «uli»”, „Dialog” 1976 nr 3, s. 120–122. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 54–57.

Carney Kay: Wrocław, eksperyment parateatralny: dwa doświadczenia, „Alternative Theatre” 1976 nr 4 (marzec–kwiecień), [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 78–81.

Croyden Margaret: Nowe przykazanie teatru: nie oglądać (fragmenty), „Vogue” 1975 (grudzień) [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 61–66.

Dębicz Maria: Teatr Narodów we Wrocławiu, „Przekrój” 1975, z 27 lipca.

Dzieduszycka Małgorzata: Latać?, „Kultura” 1975 nr 32, z 10 sierpnia. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 57–59; oraz [w:] Tysiąc i jedna noc. Związki Odin Teatret z Polską, wstęp i redakcja Zofia Dworakowska, opracowanie Monika Blige, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2014, s. 111–112.

Dziewulska Małgorzata: Brook, Ronconi i inni – we Wrocławiu, „Dialog” 1975 nr 12, s. 111–118. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 34–40.

Erlich Marek: Uniwersytet Poszukiwań, „ITD Tygodnik Studencki” 1975 nr 34, z 24 sierpnia. Przedruk fragmentów [w:] Tysiąc i jedna noc. Związki Odin Teatret z Polską, wstęp i redakcja Zofia Dworakowska, opracowanie Monika Blige, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław 2014, s. 109–111.

Fik Marta: Co to znaczy „współczesny”? (Z okazji Teatru Narodów w czerwcu 1975 w Warszawie), „Twórczość” 1975 nr 10.

Gieraczyński Bogdan: Pytania najprostsze, „Tygodnik Demokratyczny” 1975 nr 35, z 31 sierpnia.

Gieraczyński Bogdan: Wokół Uniwersytetu Grotowskiego, „Słowo Powszechne” 1975 nr 179, z 14 sierpnia.

Gieruszak Jerzy: Teatr otwarty na dobre i złe, „Express Wieczorny” 1975 nr 240, z 4 listopada.

Grotowski na weneckim Biennale, „Przekrój” 1975 nr 1597, z 16 listopada.

Jabłonkówna Leonia: Wrocławskie dopełnienie Teatru Narodów, „Teatr” 1975 nr 16, z 31 sierpnia.

Jasińska Zofia, Misiołek Edmunt: Od teatru bogatego do teatru ubogiego, „Tygodnik Powszechny” 1975 nr 29, z 20 lipca.

Jean-Louis Barrault o sobie i teatrze współczesnym, rozmawiał Andrzej Józef Dąbrowski, przełożyła Małgorzata Morek, „Teatr” 1975 nr 14, z 31 lipca.

Kedaj Aleksandra: Sukces Grotowskiego w Wenecji, „Życie Warszawy” 1975 nr 245, z 23 października.

Klem Katarzyna: Po co tu przyszedłeś? Sezon Teatru Narodów we Wrocławiu, „Wieczór Wrocławia” 1975 nr 144, z 1 lipca.

Kłossowicz Jan: Wędrówka do źródeł, „Literatura” 1975 nr 27, z 3 lipca.

Lewkowski A. Kazimierz: W poszukiwaniu „tradycji”, „Odgłosy” 1975 nr 27, z 3 lipca.

Łubieński Tomasz: Kryzys, ale nie zmierzch, „Polska”1975 nr 10.

Łubieński Tomasz: Spotkanie z Brookiem, „Kultura” 1975 nr 26, z 29 czerwca.

Mennen Richard: Parateatralne wprowadzenie Jerzego Grotowskiego, „The Drama Review” 1976 (styczeń), [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 69–73.

Miłkowski Tomasz: Corrida teatromana, „Walka Młodych” 1975 nr 29, z 20 lipca.

Morawiec Elżbieta: Teatr jako spotkanie, „Życie Literackie” 1975 nr 28, z 13 lipca.

Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978.

Nie zagłuszajcie dzisiaj, z André Gregorym rozmawia Krystyna Mikulanka, „Polityka” 1975 nr 30, z 26 lipca.

O czym warto mówić, z Josephem Chaikinem rozmawiał Andrzej Bonarski, „Dialog” 1975 nr 11, s. 103–110. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 40–42.

Przedborska Halina: Ostatnie akordy Teatru Narodów, „Dziennik Ludowy” 1975 nr 147, z 30 czerwca.

Sezon Teatru Narodów – 1975, z Mieczysławem Marszyckim rozmawiała Maria Brzostowiecka, „Ekran” 1975 nr 28, z 13 lipca.

Sieradzka Zofia: Sztuka ciągle żywotna, „Tygodnik Demokratyczny” 1975 nr 28, z 13 lipca.

Sokołowski Jerzy: Źródło i czyściec, „Życie Literackie” 1975 nr 28, z 13 lipca.

Srokowski Stanisław: Duch teatru krąży nad nami, „Wiadomości” 1975 nr 27, z 3 lipca.

Srokowski Stanisław: Wielcy, średni, mali, „Wiadomości” 1975 nr 28, z 10 lipca.

Szydłowski Roman: Powrót do realizmu, „Dialog” 1975 nr 8, s. 148–154.

Tu bije serce teatru, z André Gregorym rozmawiał Andrzej Bonarski, „Dialog” 1976 nr 2, s. 92–97. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 43–46.

Uniwersytet Poszukiwań Teatru Narodów, „Dialog” 1975 nr 10, s. 161–163.

Weinstein Steven: Wrocław, eksperyment parateatralny: dwa doświadczenia, „Alternative Theatre” 1976 nr 4 (marzec–kwiecień), [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 73–78.

Wiśniewski Grzegorz: Wielkie święto teatru, „Gazeta Zachodnia” 1975 nr 154, z 13 lipca.

Wojtczak Iwona: Po co Uniwersytet Poszukiwań?, „Dialog” 1975 nr 11, s. 98–102. Przedruk fragmentów [w:] Na drodze do kultury czynnej. O działalności instytutu Grotowskiego. Teatr Laboratorium w latach 1970–1977, opracowanie, dokumentacja prasowa Leszek Kolankiewicz, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1978, s. 50–54.

Wróblewski Andrzej: Godzina szczerości, „Życie Literackie” 1975 nr 29, z 20 lipca.

Z Jean Louis Barraultem o aktorstwie, rozmawia Rafał Wojciechowski, „Życie Literackie” 1975 nr 27, z 6 lipca.

Zawada Zbigniew: Najdziwniejszy uniwersytet świata, „Głos Wielkopolski” 1975 nr 149, z 4–6 lipca.

Żmudzka Elżbieta: Dwadzieścia dni teatru, „Zwierciadło” 1975 nr 30, z 24 lipca.

Żukowska Anna: Brooka i Grotowskiego przygody teatralne, „Nasza Trybuna” 1975 nr 147, z 2 lipca. Przedruk: „Słowo Polskie” 1975 nr 157, z 15 lipca; „Głos Szczeciński” 1975 nr 178, z 14 sierpnia.